View Colofon
- "Pohvala Uraganu" translated to SR by Ljubica Trošić,
- "Elogio dell’uragano" translated to IT by Ilaria Garelli,
- "Óda na hurikán" translated to CZ by Martina Kutková,
- "Elogiul uraganului" translated to RO by Silvia Alexandra Ștefan,
- "Hvalnica orkanu" translated to SL by Katja Petrovec,
- "Elogio do Furacão" translated to PT by Miguel Martins,
- "Ode aan de orkaan" translated to NL by Joep Harmsen,
Marta Eloy Cichocka
Marta Pustuła
Pochwała huraganu
Zawsze sprawiała mi przyjemność przemoc tego, co codzienne: na przykład szklanki tłuczonej w ciemności. Czasem się zastanawiam, czy to wspomnienie naprawdę jest moje. Przeżywam tę scenę na nowo z niepowstrzymaną wręcz radością: przedmiot upada i rozbija się, a potem słychać potworny hałas i chór głosów w środku nocy. Moja matka włącza światło, żeby oświetlić porozrzucane kawałki. Jej otwarta dłoń zawieszona w powietrzu, tuż nade mną. Odgłos wymierzanego policzka, który w niczym nie przypomina dźwięku uderzającego o podłogę szkła, i nagły przebłysk świadomości, że wszystko jest częścią tej samej ceremonii. Przemoc, która zaczyna się wraz ze szklanką, a kończy na bólu, jaki matka wymierza swojemu synowi.
Od tamtego czasu minęło wiele lat i nie ma już ani szklanki, ani matki, ani tamtego chłopca, którym byłem, przyjmującym ból wymierzanego policzka. Teraz mieszkam w Ehio, wraz z resztą wspólnoty. Tutaj, w miasteczku, przemoc również istnieje, podobnie jak i harmonia, a wszystko dzięki temu, że co jakiś czas zjawia się u nas Amalia. I wszyscy bardzo kochamy Amalię.
Wiemy, kiedy nadchodzi, przez panującą duchotę, rżenie koni albo sposób, w jaki nasze dzieci krzyczą bez powodu. Czasami to właśnie one dowiadują się o tym jako pierwsze i płaczą, a my myślimy, że to dlatego, że bolą je zęby albo chce im się spać, dopóki okiennice nie zaczynają uderzać o ściany, a kurek na dachu skrzypieć – wtedy dociera do nas, że znowu tutaj jest.
Kiedy nadchodzi Amalia, czerwony pył na drodze unosi się w powietrzu, wiruje i sypie na wszystkie strony.
Kiedy nadchodzi Amalia, dwóch lub trzech z nas intonuje pieśń.
Kiedy nadchodzi Amalia, żegnamy się znakiem krzyża, składamy wiatrowi podziękę i spieszymy zostawić nasze ofiary, zanim dosięgnie linię domów.
Tych piętnaście miesięcy, które minęły od ostatniego razu, ledwie nam wystarczyły, żeby wyhodować bydło, wzmocnić fundamenty, postawić mur czy wykopać dziury dla nowych członków, którzy dołączyli do nas w tym roku. Cristian wraz z najmłodszymi wybudowali podwójny dach dla wszystkich domostw, reszta zaś zajęła się pożywieniem i wodą. Dzieci nakreśliły kolorowe linie na drodze, żeby pomóc jej w orientacji. Całe miasteczko wybrało już, co złoży w darze: haftowane tkaniny i zaplatane warkocze, i cenne metale, i figurki z drewna, i kilka spiłowanych kłów. Ci z trzeciego domostwa ofiarują w tym roku swojego trzeciego syna, najmłodszego i chorowitego. Wręczą go jej, żeby go otuliła i zabrała w jakieś inne miejsce, gdzie nie istnieje ból. Twierdzą bowiem – słyszałem, jak szeptali po zebraniach – że Amalia to niewidzialne ramię Boga.
Zostawiamy ofiary na drodze i dokładamy wszelkich starań, żeby ładnie się prezentowały, żeby je zobaczyła i zechciała przyjąć, nawet jeśli zawsze porywa ze sobą niemal wszystko. W przeszłości, jeśli pozostawiała za sobą jakąś rzecz, jej właściciel musiał opuścić wspólnotę, by nie ściągnąć na nią jakiegoś nieszczęścia. W tym roku nasza córka Sally wpadła na pomysł, żeby złożyć w ofierze Gianfreda, naszego cielaka, którego pomalowaliśmy na czerwono i przywiązaliśmy do słupa ozdobionego kwiatami. Jest przestraszony i nie przestaje beczeć.
Starcza nam jeszcze czasu, żeby zobaczyć, jak w oddali znikają pierwsze drzewa. Stoimy wszyscy razem i podajemy sobie ręce, obserwujemy ją – biały cień widmo, który pełznie w nieokreślonym kierunku, choć my dobrze wiemy, że zmierza ku nam, bo zawsze tak czyni. Patrzymy również na osuwającą się ziemię, pierwsze powozy wleczone w kierunku wiru, lżejsze przedmioty unoszące się w powietrzu w koncentrycznych kręgach.
„Och, wysłanniczko niebios, Amalio, pani wszelkich wiatrów, przyjmij nasze dary”.
Po modlitwie puszczamy swoje ręce i zamykamy zwierzęta, które zdążyliśmy jeszcze złapać. Potem biegniemy ukryć się pod murem z betonu i kamienia, naszym schronieniem, i ustawiamy tak, by każdy miał przed sobą dziurę, żeby móc widzieć wszystko. Trzymamy się blisko i czekamy w milczeniu. Nie rozmawiamy ze sobą, bo lubimy słuchać, jak się zbliża, jak pękają szyby, tysiące przedmiotów rozbija się w drobny mak, zawala się pierwszy dom; słyszymy krzyk – słaby, prawie bez sił – chorego syna tych z trzeciego domostwa. Kiedy na nich spoglądamy, widzimy, że płaczą i uśmiechają się jednocześnie. Możliwe, że to tylko złudzenie, ale wydaje mi się, że słyszę również naszego Gianfreda, choć chwilę później słychać już tylko ją. Każdy z nas podchodzi jeszcze bliżej do swojej dziury w murze, żeby lepiej się przyjrzeć. Nikt nie chce, by go to ominęło.
We wnętrzu Amalii znajduje się to, co zostawiliśmy na drodze: trzy krowy, jedno cielę, pięć koni, jedna talia kart, wanna pełna mleka, chore dziecko, rzeźba z owoców, instrument strunowy, zbiór książek, jedzenie i woda w dużych ilościach; są również rzeczy, których nie zostawiliśmy, a które Amalia i tak postanowiła ze sobą zabrać: kamienny gruz, drzewa, powozy, domy w całości, ryby z rzeki, kilka zagubionych owiec, dzikie świnie, które nie wiadomo gdzie znalazła, pięć martwych osób, ciała unoszone jakby przez chmarę much.
Mówią – ja nigdy tego nie doświadczyłem – że jeśli znajdziesz się pod spodem, w punkcie, z którego wypływa cała siła, to jakbyś zobaczył tunel prowadzący do nieba i że w tym jednym momencie nie istnieje hałas, nie istnieje brutalność, istnieje tylko muzyka stworzona z unoszących się wokół przedmiotów, i wszystko zwalnia. Życie tych, którzy mają okazję to przeżyć, nie jest później takie samo – zapewnia im to lepsze traktowanie wśród sąsiadów. Chciałbym pewnego dnia sam to zobaczyć, usłyszeć pustkę i zrozumieć to spełnienie, o którym opowiadają. Może to, co słychać w środku, wcale nie jest ciszą, tylko szkłem rozbijającym się w ciemności i odgłosem siarczystego policzka. Na razie tego nie wiem. Może w przyszłym roku, kiedy powróci Amalia.