View Colofon
Original text "Bestias todas del campo" written in ES by Adriana Murad Konings,
Other translations
Mentor

Marta Eloy Cichocka

Proofread

Marta Pustuła

Published in edition #2 2019-2023

Wszystkie zwierzęta polne

Translated from ES to PL by Katarzyna Górska
Written in ES by Adriana Murad Konings

Tego ranka, jak zwykle, obudziła się głodna. Kwakanie kaczek przelatujących nad dachem odbiło się echem od ścian sypialni i dziewczynka uniosła się na łóżku. Ptaki przybyły do domu babci z daleka, może nawet z innego kontynentu, machając skrzydłami. Pewnego dnia po prostu przestała chodzić do szkoły i przywieziono ją tutaj, do babci, która mieszkała obok jeziora, kilka kilometrów od najbliższego miasteczka. Nikogo nie obchodziła. Jej rodzice pragnęli prywatności, albo pracowali, tam w mieście, nie wiadomo dokładnie. Nie miała za to wątpliwości co do burczenia w żołądku każdego ranka, ale również i po południu. Wskazywała swój brzuch:

– Jeść – mówiła babci.

Na śniadanie babcia opiekała jej grzankę chleba i upewniała się, że wyliczona ilość margaryny zostaje równo rozsmarowana na brązowawym środku. Kiedy była w dobrym humorze, rozpieszczała ją łyżeczką marmolady, rozprowadzoną tak, że na kromce zostawała jedynie cienka, różowawa i galaretowata warstwa.

– Masz aż zanadto – mówiła, szczypiąc ją w przedramię swoimi kościstymi palcami.

Dziewczynka obgryzała każdy róg grzanki i przesuwała zębami po obwodzie skórki. Potem chwytała okruszki, co do ostatniego, i wkładała je sobie do ust. Popołudniami babcia nie bywała taka hojna. Przy odrobinie szczęścia obierała jabłko i dawała jej połowę. Drugą połowę wkładała sobie do ust, między cienkie wargi, ledwie linię mięsa. Lubiła gryźć, pokazując zęby, jakby miąższ ją parzył.

Nawet przybycie ptaków nie powstrzymało jej pragnienia, żeby tego ranka coś odwróciło babci uwagę, odciągnęło ją daleko od kuchni. Przed lustrem związała włosy frotką w kucyk. Fantazjowała o zjedzeniu choćby jeszcze jednej kromki. Schodząc na dół i przeskakując ze schodka na schodek, marzyła również o smakach dżemów, których nigdy nie próbowała. W kuchni dopadła do niej babcia:

– Widziałaś je? Już tu są – powiedziała i wskazała palcem jezioro.

Dziewczynka kiwnęła głową i przez sekundę nie czuła głodu. Zobaczyła je przez okno: jakieś trzydzieści kaczek, niektóre zielonkawe, inne brązowe, unoszące się na ciemnej wodzie, żadnego pisklaka. Jedna z nich schowała pod skrzydło dziób, a potem całą głowę. Nie spuszczając z nich wzroku, dziewczynka pochłonęła grzankę trzema kęsami i wypiła jednym duszkiem odtłuszczone mleko, które babcia podała jej w tym samym kubku co zawsze – w splecione niebieskie i żółte kwiaty. Kilka tygodni wcześniej go upuściła, kwiaty rozbiły się na płytkach kuchennych w kanciaste kawałki. Nie ostrzegła babci i ta wbiła sobie jeden odłamek w mały palec u stopy. Kilka dni później pomaszerowały w pełnym słońcu na najbliższy przystanek i złapały autobus do miasta. Na bazarze zaopatrzyły się w taki sam kubek i to w nim babcia na nowo każdego ranka podawała jej mleko.

Kiedy skończyła śniadanie, wstała i zostawiła babcię przy stole, notującą w zeszycie wszystko, co zjadła: kromkę chleba, kawę z odrobiną mleka – nie przepadała za mlekiem – i margarynę. Przed wyjściem spojrzała na nią po raz ostatni: siwe, krótkie włosy pozwalały spiczastym kościom kręgosłupa na karku wychylić się spod bluzki. Wyszła przez kuchenne drzwi prosto do ogrodu i obserwowała ze wzruszeniem ciemną taflę jeziora. Zawsze tyle słyszała o tym dniu – dniu, w którym zjawiają się kaczki. Zazwyczaj spędzała tutaj tylko kilka nocy, ale teraz wyglądało na to, że jej rodzicom nie spieszyło się, żeby ją zabrać. Babcia lubiła mieć ją przy sobie. Odniosła wrażenie, że warto było to wszystko znosić, zimną grzankę i wodniste mleko, kawałek jabłka. Usiadła na trawie i odetchnęła głęboko, zupełnie jakby babcia nie pilnowała jej z kuchni. Przyklękła na suchych źdźbłach niedaleko brzegu.

Kaczki unosiły się na wodzie, chowały dziób pod skrzydła i potrząsały nimi. Słońce grzało wysoko na niebie, a dziewczynka, zobaczywszy lśniące kolory upierzenia, pobiegła z powrotem do kuchni i wzięła stary zeszyt oraz kredki.
Kaczki przez cały ranek prawie nie ruszyły się z miejsca. I choć kilka godzin później wróciło to uczucie – ściśniętego, rozgniewanego żołądka – nie tęskniła za miastem. Obserwowała z ogrodu, jak babcia układa na blacie składniki na obiad. Wyczuwała jej ruchy w kuchni, jej sztywne nogi, na granicy upadku, niczym jelonek, który uczy się chodzić. Jej kostki przypominały surowe skrzydełka kurczaka, które widziała kiedyś w supermarkecie. Babcia pewnie wyjęła z szuflady wagę i notatnik kołowy. Ważyła i zapisywała z niezmienną precyzją: cebula, ząbek czosnku, łodyga pora, garść mrożonego groszku, filet z morszczuka, ziemniak, a na końcu jeszcze jeden ziemniak, nieco mniejszy. Po zanotowaniu wagi każdego składnika oddychała głęboko, jej wychudzone ramiona unosiły się i opadały, jakby w jej starczym wieku to wszystko miało jakiekolwiek znaczenie. Zawsze to samo westchnienie. Dopiero wtedy stawiała garnek na gazie i zapałką rozniecała płomień.

Kiedy babcia skończyła się krzątać, ona zdążyła już narysować każdą z kaczek. Siedziały w czymś na kształt koła, a ich łapy zniknęły w piórach. Zniecierpliwiona uniosła się na trawie: jak mogły spać o tej godzinie, słońce świeciło, powinny pływać, jeść, rozmnażać się, polować na robaki albo żaby, czy cokolwiek, co jedzą, może ryby.

– Właśnie!

Wstała i ostrożnie, powoli, żeby ich nie przestraszyć, poszła do kuchni.

– Mam nadzieję, że jesteś głodna – powiedziała babcia, mieszając czosnek i cebulę na patelni z wodą.

– Brakuje mi zielonego – oznajmiła, po czym wskazała otwarty zeszyt i kredki rozrzucone po trawie. Babcia była pewna, że jej go dała.

– Ale nie zielony trawiasty, tylko ciemny, do piór, najciemniejszy ze wszystkich.

– Może takiego zielonego wcale nie ma.

– Ależ jest.

Babcia, marudząc, wyszła z kuchni

– A może wcale go nie ma.

Upewniwszy się, że babcia zniknęła, przystawiła taboret do blatu i chwyciła ręką gałkę od szafki. Po omacku, nie dosięgając wzrokiem, wzięła opakowanie chleba tostowego i wyjęła dwie kromki. Potem krzyknęła do babci:

– Już nie trzeba, miałam go w kieszeni. – I wyszła do ogrodu.

Ostrożnie zbliżyła się do kaczek i rozkruszyła sobie chleb na rękę. Chciała rozrzucić okruszki i zobaczyć, jak zwabione ptaki podchodzą, łopocząc skrzydłami. Spojrzała na pokruszony chleb i mimowolnie zacisnęła pięść. Okruchy zbiły się w kulkę, a ona – zanim zdążyła tego pożałować – wcisnęła ją sobie do ust. Gryzła z otwartą buzią, z zębami oblepionymi miąższem. Przełknęła lepką masę i ze świstem potrząsnęła rękami nad trawą. Choć miała do zaoferowania zaledwie kilka śmiesznych okruszków, których sama nie zjadła, kaczki rzuciły się na nie. Po kilku minutach, kiedy po zbrodni nie został żaden ślad, a ptaki kręciły się niespiesznie przy wodzie, babcia wyjrzała do ogrodu. Ryba i wodniste warzywa czekające na stole nie zdołały polepszyć dziewczynce humoru. Po pierwszym kęsie babcia podniosła dłonie do ust. Kaszlnęła kilka razy, jej policzki poczerwieniały, klepnęła się w pierś i splunęła. Wycelowała palec wskazujący w ość w pogryzionym i pokrytym śliną kawałku ryby. Dziewczynka wzruszyła ramionami. Powoli włożyła sobie widelec do ust, przeplatała kęsy jedzenia łykami wody, żeby oszukać żołądek, ale po powrocie do ogrodu, i wcześniejszym spożyciu ledwie dwóch łyżeczek deseru – jogurt, zero cukru – na nowo odczuła głód. Usadowiła się na trawie na brzegu jeziora, rzuciła okiem na kaczki, które wyglądały na pogrążone we śnie, i zamknęła oczy.

Przyśnił jej się kurczak z rożna, ze złocistą i chrupiącą skórką, parujący garnek na środku stołu, ale nie w kuchni babci, tylko na stole ze starego drewna, pośrodku świeczki, pieczone ziemniaczki, bagietka. Obudziło ją kwakanie kaczek. Kiedy się uniosła, zobaczyła, że w pośpiechu zbliżają się do wody. Dziewczynka, wciąż jeszcze zaspana, delektowała się kurczakiem i oblizała sobie usta. Babcia gotowała, jadła i robiła notatki w swoim zeszycie kołowym, a potem zaczynała od początku, ale ona zawsze była głodna. Kiedy kaczki się oddalały, oparła rękę na trawie i na samą myśl o czekającej ją wodnistej kolacji poczuła między palcami garść wyrwanej nieświadomie trawy. Postanowiła podczołgać się w kierunku ptaków. Miała zwinne ramiona, nie będzie to dla niej trudne. Niczym gepard – tak sobie siebie wyobrażała – dotarła do brzegu i za krzakiem przyczaiła się do ataku. Ptaki moczyły dzioby i stroszyły pióra, poruszając niespokojnie skrzydłami. Jeżeli odpłyną na środek jeziora, straci je. Trzy, dwa… Oddała skok. Kaczki zatrzepotały, nie patrząc za siebie, ale nie odleciały, po prostu przesunęły się kilka metrów w głąb jeziora. Dziewczynka podążyła za nimi. Wbiegła do wody, aż przestała dotykać dna i zaczęła się unosić, tak jak one.

Nagle usłyszała krótkie, ale przeszywające:

– Nie!

A gdy się odwróciła, zobaczyła w ogrodzie bosą babcię. Słyszała, jak krzyczy „ach!”, stąpając po chwastach, jałowej letniej ziemi, ale ona się nie zatrzymała. Kątem oka dostrzegła machające z brzegu ramiona, jednak wcale jej się nie spieszyło z powrotem. Czuła tylko głód. Posuwała się dalej, starając się nie pryskać wodą i nie robić hałasu. Za płotem z wyschniętego drewna otaczającego dom rozciągały się pola, jej rodzice byli daleko stąd, autobus przejeżdżał dwa razy dziennie. Krzyków babci – bez względu na to, jak donośnych – nie usłyszy nikt. Dziewczynka poruszała wolno ramionami w ciemnej wodzie, krótkie spodenki i koszulka przykleiły jej się do skóry. Słyszała dobiegający z brzegu dźwięk nieporadnych kroków. Babcia weszła do jeziora, chlapiąc naokoło wodą. Błagała ją, raz jeszcze, żeby się zatrzymała. Ale ona zanurkowała i zniknęła pod powierzchnią. Wystawiła głowę, ale kiedy babcia dotarła na środek jeziora, zanurzyła ją ponownie. Jej usta wypełniły się mulistym i ciepłym posmakiem jeziora. Usłyszała pluskanie staruszki i z przerażeniem dostrzegła, że kaczki się oddalają.

Nie dając za wygraną, podążyła za nimi. Ponownie zniknęła pod wodą, a kiedy prawie zabrakło jej oddechu, wychyliła głowę, ale tylko tyle, żeby zaczerpnąć powietrza.

Zielone i samotne pióro dryfowało niedaleko jej oczu. Jedna z kaczek została w tyle, w niewielkiej odległości od stada, mogła niemal pogłaskać ją opuszkami palców. Skoczyła na nią, wyciągając ramiona. Poczuła na skórze dotyk nieprzemakalnych skrzydeł, przycisnęła do siebie to okrągłe i mięsiste ciało. Kaczka się szarpnęła, ostrzegając resztę, wszystkie zatrzepotały skrzydłami kilka metrów dalej. Przycisnęła mocniej ptaka, zacisnęła pięść wokół jego szyi, zanurzając go pod wodą. Chociaż kaczka stawiała coraz mniejszy opór, dziewczynka z trudem utrzymywała się na powierzchni. Rzuciła ostatnie spojrzenie na babcię. Widać było tylko czubek jej głowy, już nie była w stanie krzyczeć; niezdarnie machała ramionami, uderzała na oślep w taflę wody. Z nieruchomą kaczką w ręku, nieśmiało, podpłynęła w jej kierunku. Zatrzymała się w bezpiecznej odległości i zmrużyła oczy. Obserwowała w ciszy, jak kosmyk bladych włosów znika w ciemnościach jeziora. Po kilku sekundach w miejscu, w którym unosiło się starcze i kościste ciało, pozostał tylko delikatny ślad piany, ostatni haust powietrza, który wkrótce też się rozmył.

More by Katarzyna Górska

Notatki z życia Frances Donnell

Prolog W 1945 roku Frances Donnell – pisarka i uznana hodowczyni ptactwa – przyszła na świat w Stanach Zjednoczonych. W 1983 sfałszowała własną śmierć, udając, że umiera na toczeń – chorobę, z którą się borykała od młodości. Kilka miesięcy później okazało się, że to tylko plotka. Po pewnych kontrowersjach, do których jeszcze wrócimy, Frances na wiele dekad pozostała osobą anonimową. Już w wieku XXI, przygnieciona ciężarem choroby, która nie przestawała trawić jej ciała, przybyła do Hiszpanii. Zawsze powtarzała, że opuściła swój kraj, gdy zrobiła się za stara, żeby siadać do pisania. A przecie...
Translated from ES to PL by Katarzyna Górska
Written in ES by Adriana Murad Konings

Zmiana zdania

Maixa radzi, żebym wymawiała wyraźnie wszystkie sylaby, nie siliła się na londyński akcent, nie zatrzymywała się za długo przy części teoretycznej, sprawdziła przed rozpoczęciem obrony sprzęt komputerowy, była korna, zapisała sobie pytania i sugestie komisji i zaprosiła ich na obiad w restauracji z zamkniętym menu. June uważa, że pomysł z restauracją jest do bani i sugeruje catering na wydziale, cytat Webera, połówkę valium do śniadania i podwózkę do Gasteiz. Przystaję na bibliografię i transport. Ruszamy z Bilbao z moją mamą, kuzynką i chłopakiem, ściśnięci na tylnym siedzeniu, z migocącą la...
Translated from ES to PL by Katarzyna Górska
Written in ES by Aixa De la Cruz Regúlez

Pochwała huraganu

Zawsze sprawiała mi przyjemność przemoc tego, co codzienne: na przykład szklanki tłuczonej w ciemności. Czasem się zastanawiam, czy to wspomnienie naprawdę jest moje. Przeżywam tę scenę na nowo z niepowstrzymaną wręcz radością: przedmiot upada i rozbija się, a potem słychać potworny hałas i chór głosów w środku nocy. Moja matka włącza światło, żeby oświetlić porozrzucane kawałki. Jej otwarta dłoń zawieszona w powietrzu, tuż nade mną. Odgłos wymierzanego policzka, który w niczym nie przypomina dźwięku uderzającego o podłogę szkła, i nagły przebłysk świadomości, że wszystko jest częścią tej same...
Translated from ES to PL by Katarzyna Górska
Written in ES by Alejandro Morellón Mariano

Zawsze mieszkałyśmy w tej wiosce

Zmieniłyśmy skórę. To właśnie mówię sobie przed lustrem z tafli wody oferowanym nam przez kamienny żłób. We wsi nie ma już krów, dlatego to karmidło jest nasze, jak niemal wszystko, co nas otacza. Nasze i nikogo więcej. Spuścizna tych, które bytują i się buntują. Moja córka, z resztkami błota i suchymi liśćmi we włosach, wczepia się w moje ciało jak zwierzątko. Wózka nie używamy już od dawna – na wyboistych drogach jest bezużyteczny – a moje mięśnie dostosowały się do niej, do jej wagi i kształtów, nabierając nowych form, atletycznych, niewyobrażalnych. Nie jestem już szczupłą kobietą. Jestem ...
Translated from ES to PL by Katarzyna Górska
Written in ES by Aixa De la Cruz Regúlez

Ptaki zwiastujące przyszłość

Wygląda na niemożliwe wręcz połączenie sowy, nietoperza, pingwina i szopa pracza; ma niebieską sierść, duże i czerwone oczy, żółty dziób, a zamiast rąk – dwa małe skrzydła ruszające się po uruchomieniu. – Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin, mówi ona. Noa uważa zakup za trafiony, mimo że nieco przekroczył jej budżet. Potrzebowała dziesięciu kieszonkowych, żeby uzbierać pieniądze, ale teraz, widząc jego radość, cieszy się, że zrezygnowała z kina, wesołego miasteczka, a nawet piątkowych kręgli z przyjaciółkami. Daniel trzyma zabawkę, jakby była żywym stworzeniem, starając się wyczytać ...
Translated from ES to PL by Katarzyna Górska
Written in ES by Alejandro Morellón Mariano
More in PL

Diário de uma portuguesa em Angola

Prolog Całymi latami bombardowano mnie opowieściami o Angoli. Popadającymi ze skrajności w skrajność doniesieniami o ludziach zakochujących się w tym kraju od pierwszego wejrzenia i czujących się tam jak w domu oraz o tych, którzy tego miejsca nie znoszą i nie są w stanie się w nim odnaleźć. Niezwykłymi historiami, zupełnie jak z kart książek, ponieważ jakaś cząstka mnie nie wierzyła, że mogły się wydarzyć naprawdę. Zawsze sądziłam, że w tych opowieściach jest spora doza przesady. Jak wiadomo, każdy lubi nieco podkoloryzować – a w tym przypadku raczej dodać całą paletę. Długo nie mogłam się...
Translated from PT to PL by Gabriel Borowski
Written in PT by Patrícia Patriarca

Spotkanie po latach

Gotowe. Zabrałem bagaż, garnitur w pokrowcu, łyżkę do butów i oddałem klucz. Do domu mam sześć godzin jazdy samochodem, ale droga powrotna trwa krócej. Opuszczam szybę i z głową wystawioną przez okno przemierzam coraz szybciej główny bulwar miasta. Ostudzone przez wieczór i prędkość powietrze smaga mi policzki, przywodząc na myśl szorstkość gąbki do demakijażu. Mam wrażliwą cerę i nie znoszę zabiegów, którym są poddawani prezenterzy wiadomości, by nie wyglądali na ekranie jak księżyc w pełni – aplikuje się im na twarz warstwę pudru, która jest później zeskrobywana tymi kosmatymi gąbkami. Kiedy...
Translated from RO to PL by Olga Bartosiewicz-Nikolaev
Written in RO by Alexandru Potcoavă

Samochód ze starożytnej Grecji

Był upalny czerwcowy dzień – tyle że w owych stronach ten czas w roku nazywano nie czerwcem, ale thargelionem albo skirophorionem. Dwaj mężczyźni opuścili mury Aten i, dyskutując z ożywieniem, wyruszyli na przechadzkę wzdłuż rzeki Ilissos. Głównym tematem ich rozmowy była miłość. Młodszy z mężczyzn niósł pod pachą zapis pewnej mowy poświęconej tezie, że miłość jest złem; sam w to zresztą wierzył. Starszy w głębi ducha nie zgadzał się ze swoim towarzyszem, choć podniecała go żarliwość wywodu rozmówcy. Dlatego kiedy zatrzymali się pod rosłym jaworem, umościł się w trawie i zgodził się, żeby upa...
Translated from CZ to PL by Agata Wróbel
Written in CZ by Ondrej Macl

Zmiana

– Proszę jechać windą, ja pobiegnę schodami – woła młody lekarz i rzuca się w dół klatki schodowej, przeskakując po parę stopni na raz. Nie może nie zdążyć. Kilka tygodni wcześniej, jeszcze w połogu, matka zgłosiła się do pediatry: dziecko nieustannie płakało. Na pierwszej wizycie usłyszała: – Niech go pani raz a porządnie nakarmi, to się wreszcie uspokoi. W drugiej przychodni powiedziano jej: – To przecież kolka. Pani odstawi smażone potrawy. Mleko się pani poprawi, a dziecko przestanie tak wyć. W prywatnym gabinecie lekarz po prostu się roześmiał: – A co ma nie płakać? Przecież to now...
Written in PL by Joanna Gierak Onoszko

Glosariusz osadzonego

Glosariusz osadzonego zawiera słowa i historie osadzonych z turyńskiego zakładu karnego Lorusso e Cutugno, osadzonych w V sekcji pawilonu C przeznaczonego dla „więźniów chronionych”. Powstał jako owoc dwuletnich warsztatów kreatywnego pisania, które odbywały się w więzieniu. Każdy wie, co oznaczają słowa „dom”, „zima” czy „miłość”, ich znaczenie jest niepodważalne. Jednak w zakładzie karnym podlega ono przemianie, a przemiana owa wynika ze specyfiki miejsca: wewnątrz nie istnieje nic, co poza, słowa stają się prehistoryczne. Jakby skamieniały w przedwiecznej epoce. To właśnie w tych współdzie...
Translated from IT to PL by Mateusz Kłodecki
Written in IT by Sara Micello

Szczerze mówiąc, kochanie, nic mnie to nie obchodzi

Marek rzuca mnie na łóżko, a coś w jego twarzy i w sposobie, w jaki mnie chwycił, sprawia, że zupełnie tracę orientację, jakby zmiotła mnie lawina; nagle nie umiem powiedzieć, gdzie jest góra, gdzie dół. Trwa to zaledwie ułamek sekundy, już po chwili jego ręce wyciągają mnie na powierzchnię – wciąż leżę na materacu, ale góra i dół nieodwołalnie wracają na swoje miejsce. I dopiero teraz zdaję sobie sprawę, co widziałam, dopiero teraz to do mnie dociera, choć jeszcze nie w pełni: krótki, ulotny rozbłysk, jak kiedy ktoś na moment zapala światło i zaraz je gasi. Człowiek wie, że coś zobaczył – naw...
Translated from CZ to PL by Agata Wróbel
Written in CZ by Lucie Faulerová