View Colofon
Original text "Coisas que nunca mudam" written in PT by Luis Brito,
Other translations
Proofread

Stefanie Liebreks

Mentor

Arie Pos

Published in edition #2 2019-2023

Sommige dingen veranderen nooit

Translated from PT to NL by Finne Anthonissen
Written in PT by Luis Brito

Ik voelde nog geen angst voor je, daarom reikte mijn hand omhoog, de jouwe vragend te zakken. En dan ging je hand in dalende lijn, liftmuziek als warme doekjes, met aders als kronkelende slangen die altijd zwijgen, je beet op je nagels totdat ze krompen tot schelpjes, en daar zakte jouw hand om die van je zoon vast te nemen en we verstrengelden ze met onze wormen van vingers.

Arme jij. Daarvoor droeg je me in je armen, neuriede je slaapliedjes midden in de nacht toen jij ook moest liggen ronken. Je veegde meer dan eens mijn billen af, raakte met je wormen mijn kak aan die me van ballast ontdeed en depte mijn pies van je kleren. En daarvoor nog moest je tegen mijn moeder zeggen dat ze mooi was om haar in bed te krijgen en daarvoor zei je dat tegen andere vrouwen omdat dáárvoor, lang daarvoor, je klokkenspel al pijn deed omdat je mij ergens kwijt moest, samen met andere witte kikkervisjes zoals ik en zoals die in mijn eigen ballen die zo zijn gaan hangen dat ze nu doen denken aan de jouwe. Ik ben al 35 jaar en ik word er ook niet jonger op. Toen jij zo oud was als ik, werd je mijn vader.

En ik was nog steeds niet bang voor je. Als ik om je hand vroeg, liet je die zakken met die aders als slangen, artistieke, opvliegende aders had mijn vader en opvliegend is degene die snel door het lint gaat. En ik verdiende het, o en of ik het verdiende, gewoon om wie ik ben, dat je hand me niks anders gaf dan klappen als ik het later verklootte op die kloteschool. Vaders slaan, zonen leren niet en sommige dingen veranderen nooit.

Je gaf me draaien om de oren omdat je moe was, je beet op je nagels omdat je doodmoe was, vooral van jezelf, en ik begrijp het helemaal, ik word ook moe van mezelf. Veranderen? Alleen als het om te lachen is.

Ik ben het kotsbeu om die idioot te zijn die je vreesde dat ik zou worden, die het nog altijd verkloot op de kloteschool van het leven, wat trouwens een kutuitdrukking is – zo’n cliché waar je van walgt omdat het klopt. En er zijn dingen waar ik me aan erger, net zoals alles jou ergerde als je je dag niet had, als er een wolk voorbij trok en het weer klappen regende. Als ik nu zelf zin krijg om klappen uit te delen, aan mezelf, aan iemand anders of aan de kastdeur, stel ik vast dat leven erven is, alles even ongeneeslijk als dit, slechte eigenschappen, problemen en trauma’s inbegrepen. De tijd verzuurt – zoals yoghurtjes verzuren, en alleen aan de eenzaamheid in de nok van je mond kun je de ouderdom proeven. Niets verandert ooit.

Jíj ergert me. En ik erger me aan de nieuwsberichten over mensen die in grootse stijl de belastingen ontduiken. Het ergert me dat ik brieven in de bus krijg die met veel meer dan a+b aantonen dat ik nog geld schuldig ben. Jij was nooit iemand geld schuldig, zo werd je moe en je sloeg me omdat je bang was, je beet op je nagels omdat ze je hadden uitgeput. Ik ben geld schuldig aan de overheid, ik proefde nooit wat als het klappen regende, ik heb alleen een probleem met wat me wordt opgelegd, toen, nu en altijd. Wanneer mijn dood komt, zal mijn grootste ergernis zijn dat die me wordt opgelegd. Op dit moment verafschuw ik het sociale stelsel waar je me in hebt gedropt, sorry maar dat is de waarheid, dit is gewoon allemaal oplichterij in piramidevorm die begint op die kloteschool en het ergste is dat ik er niet aan kan ontsnappen, dat ik in de shit zit, zonder werk, en kleingeld schuldig ben aan de fiscus voor de periodes dat ik wel werkte en niet doorgaf dat ik werk had, hoor je me?, ik vind het maar niks, je luisterde nooit en niets verandert ooit.

Als ik mijn hand hef, geef je me misschien jouw hand of misschien geef je me er een klap mee. En ik vergeef je, als we mij kunnen vergeven dat ik geld schuldig ben aan de staat en mogelijk remsporen achterlaat in mijn onderbroek die ik vandaag aanheb en gisteren aanhad, omdat je me vandaag niet hebt verschoond.

En er waren vrouwen. Eerst de jouwe, dan de mijne. Jij bent ook jong geweest, verliefd op je moeder zoals ik op de mijne die ook van jou was. Je werd een puber, je kreeg een baard en puisten, en zin om aan ze te ruiken, aan de vrouwen, niet aan je puisten die het symptoom waren van te veel zin, zoals ik die me vanaf mijn pubertijd tot nu door ze laat leiden zoals zeelui door de sterren, want wat zijn puisten anders dan sterren op het toneel van een Don Juan?

Ook mijn penis doet denken aan die van jou en hij wordt er moe van, ik word er moe van, wij worden moe van al dat zoeken en vinden, zo veel zoeken en falen, weer falen, keer op keer met dezelfde, met velen tegelijk. Sommige dingen veranderen nooit en, als ik me jou voel, als ik je in mij voel, vaak alsof we één en hetzelfde zijn en dat ene is het verstrijken van de tijd, dan is dat vele van de vele keren als ik hun mijn verhalen en mijn kunsten vertel. Die charmante macho, die ervaren vent, altijd hetzelfde liedje want alles wat jij hebt meegemaakt heb ik ook meegemaakt en vrouwen voelen dat.

En er was het voetbal waar je me mee naartoe nam, in stadions en op televisie. En er was de liefde voor honden, groter dan die voor mensen, want honden houden meer van mensen dan mensen van elkaar.

En er was de dag waarop je de deur achter je dichtsloeg en nooit meer terugkwam, en er was de dag waarop ik weer in je leven verscheen, inmiddels zonder puisten maar met zin om je te vertellen dat ik de vrouwen tel aan wie ik mijn verhalen vertel. Doen alsof ik het niet was en doen alsof jij het niet was.

En intussen werd je ziek. Daarna ging je dood maar je herinnerde me er nog aan dat ik de belastingen moest betalen, omdat zij het ziekenhuis betaald hadden waar je een respectabele kerel was die gruwelijk aftakelde, met een buis in je luchtpijp en onder de wonden, maar die toch nog zijn best deed om de verpleegsters te laten blozen, niet omdat het bij hun werk hoorde maar omdat ze wisten dat zelfs iemand op sterven nog mooi kan zijn als hij ervaren is.

En er was de dag waarop ik besloot te veranderen. Ik wil niet zo ziek sterven als jij, ik vertrouw het systeem niet en daarom speel ik elke dag ziekenhuisje. En jij ziet dat niet, of misschien zie je het wel, maar het is ook voor jou dat ik sport en diep ademhaal, mediteer, suiker mijd en koude douches neem. De ziekte die je de das om deed, maakte mij gezond en dat is het verhaal van de moderne wereld. Zieke vaders maken zieke zonen die wel gezond willen zijn. Misschien zou je het nu begrijpen, als ik je zekerder dan ooit zei dat ik het beu ben om de laatste in de lijn te zijn. Ik heb mijn gewoontes veranderd, als om je te eren. Ik ben nog steeds ziek, ziek van het leven, want sommige dingen veranderen nooit. Of ik gelukkig ben? Soms. Of ik gehuild heb om je dood? Dat niet. Nog niet.

More by Finne Anthonissen

Een bom in de nacht die de bergen verlicht

Mijn vingers, gezwollen van hard werk en ouderdom, schuren over mijn wangen telkens wanneer ik de tranen droog die blijven stromen. Ik ben ervan overtuigd dat de zee eindeloos is en begrijp niet hoe het kan dat ik steeds opnieuw door een golf van verdriet overvallen word terwijl ik al dood ben vanbinnen. Is er dan geen rust na het einde van alles? De zee heb ik nog nooit gezien, maar ik weet hoe men wegen baant. Water is ongrijpbaar, gaat altijd waar het wil, maar ik kan het langs geulen leiden en zijn koppigheid in mijn voordeel laten werken, voor het me weer door de vingers glipt om de die...
Translated from PT to NL by Finne Anthonissen
Written in PT by Daniela Costa

Esmeralda

Esmeralda Kaarsen in plaats van lampen. Emmers in plaats van wc’s. Abortussen; onbedoeld, legaal en veel. Het waren de middeleeuwen en er vond nog maar eens een thuisbevalling plaats. En daar zag het eerste meisje met blauwe ogen blij het levenslicht. Voor het eerst op dit stukje aarde, onder de hemelse hemel, een kleur die boven weerspiegelde in plaats van onder. Het eerste esthetische wonder – zoiets hadden de bruine dan wel zwarte ogen van het koninkrijk nog nooit gezien. De vrouw ging naar buiten. In de ene hand biologische groenten, in de andere de boreling. Ze was op weg naar de kerk ...
Translated from PT to NL by Finne Anthonissen
Written in PT by Luis Brito

Dagboek van een Portugese in Angola

Proloog Jarenlang werd ik om de oren geslagen met verhalen over Angola. Extreme verhalen van mensen die op slag verliefd waren op het land en zich er helemaal thuis voelden, maar ook van anderen die het haatten en er niet konden wennen. Sensationele verhalen die pure fictie leken, omdat iets in mij niet kon geloven dat het allemaal echt waar was. Ik dacht altijd dat ze flink overdreven en dat ze er, zoals dat gaat met doorvertelde verhalen, zelf wat aan toevoegden en in dit geval zelfs een volstrekt andere versie vertelden. Ik wist heel lang niet of ik dit mythische land nu wel of niet bete...
Translated from PT to NL by Finne Anthonissen
Written in PT by Patrícia Patriarca

Het tapiocapuddinkje

Die dag dat de zon zo fel scheen dat je haar niet kon zien, werd de lunch aangekondigd door de ronkende motor van het busje van de thuiszorg. De oude man zat onder de vijgenboom, zijn smoezelige hemd hing helemaal open en met een ironisch lachje om zijn lippen kauwde hij op een sigaret. Zijn ogen volgden de Braziliaanse die – met twee grote zweetplekken onder haar oksels en de rug van haar uniformbloesje al even doorweekt – uit de wagen stapte, er een lunchzakje uithaalde en op weg ging naar de aanbouw die dienstdeed als keuken, waar hij meestal te vinden was. ‘Oom João! Oom João!’ De grijns...
Translated from PT to NL by Finne Anthonissen
Written in PT by Daniela Costa

Morgen

Op haar rug tussen de zachte lakens probeerde Carlota starend naar een onzichtbaar punt op het plafond van haar slaapkamer verwoed haar ademhaling, die met horten en stoten ging sinds ze wakker was geschoten uit haar onrustige droom, weer onder controle te krijgen. Ze was al vergeten waar die droom eigenlijk over ging, ze herinnerde zich alleen nog het wanhopige gevoel dat haar gewekt had. En dat ze, nadat ze midden in de nacht uit haar slaap was gerukt, op alle manieren die ze kende en haar te binnen schoten geprobeerd had haar hartslag weer normaal te krijgen, tot op dat moment zonder succes...
Translated from PT to NL by Finne Anthonissen
Written in PT by Patrícia Patriarca
More in NL

Tijdmeters in de oudheid

Hoe kun je de tijd meten? Kunnen we deze categorie van het denken en van de werkelijkheid wel echt begrijpen, of ontglipt hij ons zodra we hem proberen waar te nemen? In onze wereld van vandaag, waar klokken en kalenders op ieder gewenst moment voor iedereen toegankelijk zijn, kunnen we ons nog moeilijk voorstellen hoe het geweest moet zijn om te leven zonder te weten hoe laat of welke dag het was. Nog maar een paar generaties geleden  konden alleen de rijksten en best geschoolden een krant lezen en bezaten alleen zij een zakhorloge. Wie daarentegen op het platteland woonde en werkte, was voor...
Translated from IT to NL by Lies Lavrijsen
Written in IT by Fabio Guidetti

Aantekeningen over het leven van Frances Donnell

Proloog In 1945 werd Frances Donnell, schrijfster en bekend vogelkweekster, geboren in de Verenigde Staten. In 1983 veinsde ze te zijn overleden aan lupus, de ziekte waardoor ze al sinds haar jeugd werd geteisterd. Maanden na haar gesimuleerde dood ontdekte men dat het slechts een verzinsel was geweest. Na kortstondige ophef, waarover te zijner tijd meer, speelde Frances’ leven zich enkele decennia af in de anonimiteit. We spreken inmiddels over de eenentwintigste eeuw, toen ze aankwam in Spanje, en het ergste van haar ziekte, die zich alleen maar verder had verspreid in haar lichaam, achter ...
Translated from ES to NL by Joep Harmsen
Written in ES by Adriana Murad Konings

Het eiland

Nog altijd weet ik niet waar ik op de eilanden naar zocht. Ik weet alleen wat ik heb achtergelaten. Het land dat mijn paspoort heeft verstrekt. De vrouw die me ter wereld heeft gebracht. Spullen die voor geld te koop waren. Een wereld die ik niet in staat was te veranderen. Het zeewater was warm. In de avond glinsterden de golven van het oplichtende plankton. Na jaren reizen verwarde ik de havens tussen de palmen waar ik op de boot stapte. Ik verwarde de namen van de eilanden die begonnen met ko en nusa. Ik verwarde de donkere ogen en de kleurrijke kleding van de andere passagiers. Toch kwam ...
Translated from PL to NL by Charlotte Pothuizen
Written in PL by Urszula Jabłońska

Een paar verdwaalde minuten

De dag begint eerder dan ik had gedacht. Ik had de wekker gezet om vier voor zes. Daar had ik verschillende redenen voor. Ik wilde tijd hebben voor mijn vroegeochtendmeditatie en ook om dertig minuten te kunnen wachten zodat de pil die mijn schildklierfunctie verbetert al begint te werken voor mijn kopje koffie en ik daarna kan beginnen aan een reeks oefeningen die de vetverbranding aanzwengelen doordat ik mijn spieren aanspan met behulp van niets meer dan mijn eigen gewicht, zonder dat ik in de tussentijd vergeet de boiler aan te zetten aangezien het zo’n vier uur duurt om het water op te w...
Translated from RO to NL by Charlotte van Rooden
Written in RO by Cristina Vremes

Het communisme gezien door de allerkleinsten

Ik ben vier jaar oud en ben nooit hoger geweest dan de eerste verdieping. Ik  ben ervan overtuigd dat de blauwe slang van de leuning oneindig is, dat hij  hoger en hoger en hoger klimt, totdat hij door het geteerde dak van ons  flatgebouw heen breekt en onzichtbaar naar de hemel rijkt. Dat is een ge dachte die ik met niemand deel. Mijn angst warmt zich bij de vlam van deze gedachte.  De mensen dalen af van de hogere verdiepingen, aan de kant van  hemel, sommigen spreken op een fluistertoon met elkaar en ik versta niet  wat ze zeggen. Maar nooit heerst er stilzwijgen tussen hen. Nooit is er  st...
Translated from RO to NL by Jan Willem Bos
Written in RO by Andrei Crăciun

Monsterboom Boomjongen

We weten nog steeds niet hoe Oscar het zaadje heeft kunnen inslikken en  we zijn er nooit achtergekomen waar hij het vandaan had. Het is ons al he lemaal een raadsel hoe de boom binnen in hem kon gaan groeien, hoe het zaadje ongehinderd kon ontkiemen, zei de dokter, bij de ingang van zijn  maag, waar het zich alleen kon voeden met de spijsverteringssappen van  het kind. Want op zevenjarige leeftijd, dat zei de dokter ook, functioneert  de maag al uitstekend. Het lichaam van onze Oscar – het was toen nog  onze Oscar – liet de boom gedijen, met wortels die zijn darmen in groei den, een stam die ...
Translated from ES to NL by Heleen Oomen
Written in ES by Mariana Torres