Bijna alles wat die dag gebeurde, speelt zich hier af. Ik houd mijn wijsvin ger tegen mijn slaap. Vele jaren later, wanneer ik mijn zoon voor het eerst  meeneem om het ijs te ontdekken, denk ik aan alle gebeurtenissen van die  ene dag terug als ‘de executie’. 
Er ging niemand dood. De mensen waren gevaarlijk, vooral de  kleine kinderen, die in de bomen hingen. Hun voeten bungelden – en de  ergste misdrijven zouden van de tongen uit het midden van de monden  komen. 
Luisteren doet pijn, wandelen is een truc. Laten we wandelen. Zelfs kleine dictatortjes worden groot. Kinderen wonen samen met  hun ouders op aarde, al miljoenen, of misschien duizenden jaren lang.  Miljoenen, stel je voor! Kinderen van cellen en leeuwen, dochtercellen van  cellen, een keten van kinderen die hun ouders volgt, met de eenzaamheid  van buiksprekers. De beste bloedbaden verlopen in stilte, het gebeurt gaan deweg. Een andere manier om dat te zeggen: de dood berust in de vergetel heid. Familie is een wassen neus, uiteindelijk sterven we allemaal. Die  kleine dictatortjes? Laat ze groot worden. 
Ja, bijna alles is nog hier, zoals het eerst was. We kwamen aan bij het  gele huis met verhuld enthousiasme zoals de grote schrijvers. We werden  geen vrienden. Een reden? We hadden geen behoefte aan vriendschap. Eén  reden is genoeg. We waren samen, onder hetzelfde dak, klein in hetzelfde  huis. Voor altijd? 
‘Mijn moeder is wiskundelerares, ze geeft wiskunde. Mijn vader is  wiskundeleraar, hij geeft wiskunde. Ik wil geen wiskunde geven.’ We kwamen daar om over gedrag te schrijven en om het te verbete ren. Een van de kleintjes wilde schilder zijn, een andere bergbeklimmer, en  een derde hield van vrouwen. Heel erg. Dat was vóór het voorval. Die  jongen hield van vrouwen zoals een volwassen man van vrouwen houdt, als  een uitvinding van vlees en botten, beter dan een moeder. De jongen las  over vrouwen en keek naar foto’s van vrouwen in tijdschriften. De macht  van de drukpers. 
‘Ik hou van vrijheid,’ legde hij me uit op een dag dat hij het niet over  vrouwen had. 
‘Weet je het zeker?’ 
Die groep kinderen teerde op een eeuwenoude roeping: het treite ren van hun ouders. Het interessantst was dat ze nu zonder ouders verder  moesten. Als een kudde bijeengedreven in naam van de literatuur, het  minste van hun problemen was dat ze wees waren. Ja, technisch gezien  hadden velen een vader, hoewel hun definitie van ‘vader’ die was van het  eerste object waar ze nooit van hadden gehouden. De zoon van de kolonel,  bijvoorbeeld, kreeg nooit post. Het werd augustus en oktober maar er kwam geen enkele brief, en zelfs oktober had zijn hoofdletter verloren die  herinnerde aan een revolutie. 
Mijn verhaal? Dat is heel simpel. Ik wilde dat de anderen mij leuk  vonden. Heel graag. Mensen, dieren, bomen, het werd met de dag gevaar lijker. Grijp de dieren opdat ze van je houden. Kap een boom opdat hij je,  horizontaal, leuk kan gaan vinden. 
De literatuurlessen gingen zo: de literatuur moest in ons het zorg vuldige inlevingsvermogen van wiskundigen zaaien. Ze vroegen ons een  verhaal per week te schrijven en verzekerden ons ervan dat we aan het eind  van het jaar tweeënvijftig verhalen zouden hebben en dat daar één goede  tussen zou zitten. Literatuur was een ambacht, als de tijd, en de verhalen als  landen; sommige zijn gelukkig, de kleine eilandjes in de Stille Oceaan, waar  vrouwen vanaf hun taille naar boven naakt zijn. 
Of we vijanden hadden? Het witte vel. Ik voorzag duizenden vijan dige pagina’s, wit als sneeuw. Ik maakte er proppen van en deed alsof er in  de sneeuw een gevoel schuilde. 
‘Wat is dat witte?’ 
‘Dat is een gevoel.’ 
Gevoelens komen met duizenden tegelijk en we kunnen ze niet alle maal omleggen. We zeggen vijand maar denken allemaal aan een andere  vijand. Vijand, alsof je zoiets als hond zegt. Iedereen denkt aan zijn eigen  hond en uiteindelijk hebben we toch iets gemeen. 
Nog een les literatuur? Zoeken naar het evenwicht tussen laten zien  en vertellen. Beide handen in de lucht, de ene om te laten zien, de andere  om te vertellen, vind het evenwicht ertussen, tussen beide handen in de  lucht. Meer literatuur? Niemand heeft god nodig om een verhaal te vertel len, iets minder dan god is al genoeg. Probeer de alwetendheid in de derde  persoon: ze zei en ze dacht, tegelijkertijd. Doe alsof je een god bent als je  schrijft. 
Cacat, de zoon van de kolonel, vertelde het verhaal van Roodkapje  en hij was de wolf, de boswachter, de bijl en de tanden van de wolf. Hij had  verschrikkelijke honger. Schrijf niet als je honger hebt, was hun advies.  Tijdens de opdracht over Amerikaanse literatuur wilde Cacat natuurlijk de  tanden van de walvis zijn, of het been van de kapitein dat was opgegeten. 
Het mooiste leslokaal hadden ze Weltliteratur gedoopt. Het had een  Oost-Europese stijl, met lage, witte plafonds en het zachte licht leek op de  zonsondergang in Wenen, Boedapest, Berlijn. Er liepen kakkerlakken. 
In het begin zag niemand het gevaar van Cacats neigingen. Niet eens  Aleaa, het slachtoffer, of ik. Zonder dat ik het doorhad, wilde iedereen uit eindelijk schrijver zijn – in de slechtste zin van het woord. Naderden we de  alwetendheid weer? Die kinderen wilden alwetend zijn met het mes in de hand, en ze waren op zoek. Ze keken altijd vanuit het mes, vanuit het oog punt van het vlees, ze schreven schrikbarend ondervoed. Het was een keus. Cacat kondigde aan dat hij zichzelf zou tatoeëren, op zijn rug. Hij  zou het met de scherpe tanden van een vork doen. Hij durfde niet en op de  dag dat de moed hem in de schoenen zonk, ontdekte Cacat een manier om  Aleaa te kwellen. 
‘Jouw moeder is heel mooi, jouw moeder is heel mooi.’ 
In opdracht van Cacat omcirkelden de jongens Aleaa, hun hoofden  geheven als blinde mieren, en ze overtuigden hem van de schoonheid van  zijn eigen moeder. Een belediging dus. Aleaa huilde en ik trok me geregeld  terug, tevergeefs op zoek naar een nieuwe betekenis voor moederlijke  schoonheid. 
‘De buik van je moeder,’ schreeuwden ze, ‘ik heb je moeders buik  gezien.’ 
‘D’r haar.’ 
‘Ik heb haar hand gezien.’ 
‘Haar tenen.’ 
‘Haar ellebogen en haar billen.’ 
‘Vooral d’r billen.’ 
Het woord buik klonk gelogen. We leerden literatuur en we leerden  liegen, maar liegen zonder te doden. Voor sommigen was niet doden een  teleurstelling. Er was het equivalent van bloed in die kring van mieren.  Buik klonk als een Indiaans woord, zojuist uit wraak overgekomen uit  Amerika in ruil voor de mazelen en de pokken die we hun eeuwen geleden  hadden toegestuurd. 
‘Laat je elleboog zien!’ commandeerde Cacat. 
‘Dat doe ik niet.’ 
We zijn bang voor onze eigen elleboog. Iets vertrouwds en onzicht baars. Aleaa hield vol. Uiteindelijk liet hij zijn onzichtbare elleboog zien. ‘Ik laat niks zien.’ 
De kring van mierenjongens zong: ‘Wij hebben je moeders elleboog  gezien! Wij hebben…’ Het had iets magisch-realistisch, vooral iets realis tisch eigenlijk, met die intense focus op bepaalde lichaamsdelen. De werke lijkheid is de beste literatuur. En waarom schreven die kinderen? Schreven  ze met hun maag, met het bloed dat in hen stroomt? Voor hun leven, voor hun vrienden, zodat er van hen werd gehouden? Schreven ze zoals een  boom appels geeft, schreven ze als een appelboom? 
Op een dag verstoorde een van de volwassenen het bloedbad.  ‘Denken jullie dat dit Auschwitz is? Dit is Auschwitz niet, dit is een demo cratie!’ Cacat had geen idee wat Auschwitz was, hij dacht dat Auschwitz  iemand was. Ik weet nog dat ik dacht: hij weet niet wat Auschwitz is, hij  denkt dat het een persoon is. Wie is Auschwitz? Hoe kan iemand niet weten dat Auschwitz geen persoon is? Hoe kan een mens niet weten wat…?  Mensen, weet wat Auschwitz is! 
‘Ik wil de democratie opeten,’ mompelde Cacat, zijn honger be aamde zijn onwetendheid. 
Het einde kwam plotseling, twee dagen nadat ik aan Auschwitz  moest denken, toen Cacat een vrouwenlichaam in een tijdschrift bestu deerde terwijl hij aan zijn benen in een boom hing, met zijn hoofd naar be neden. Van die geweldige hoogte was Cacats tong, al uit zijn mond, klaar  om te doden. Maar toen bleef Cacat stil, bedachtzaam en alert als een kreu pele, en het waren de kleine schrijvers op de grond in hun mierencirkel die  de arme Aleaa voor een laatste keer omsingelden met verschrikkelijke vers jes over moederlijke schoonheid. 
‘Aleaa heeft een mooie moeder, mooie moeder, mooie moeder!’ En daarna begreep ik het. En daarna zag ik het. Eigenlijk zag en be greep ik het, in die eeuwenoude volgorde. Ik was Homerus, de blinde  broer, en de vrouw uit het tijdschrift sprak, heel en naakt, op zo’n manier  dat niemand ooit een naakte vrouw had gezien. In de Bijbel wordt het fy sieke niet beschreven. Niet van personen, niet van God. Wat ik zag was  rauw en echt. Zonder enige zekerheid dat die vrouw in het tijdschrift de  moeder van Aleaa was, begreep ik de gretigheid van de jongens, hun op winding, hun onvermogen tegenover de vrouw die een teken uit de toe komst was. De vrouw was heel mooi. Gebruik je vijf zintuigen, wees niet  alleen visueel, zeggen ze tegen de leerlingen van de literatuur. Hoog uit die  boom daalde iets neer wat geur en tast imiteerde, maar het landde op de  grond als een beeld en belofte van chaos. Er was geen chaos, dus dat was  geen begin. Daar hield het op. 
Ik baande me een weg ernaartoe. In het midden lag Aleaa, op de  grond, zijn rug zo naakt als het lichaam van zijn fictieve moeder. Op zijn  rug stond een notenbalk met kleine lettertjes, oppervlakkig in zijn huid  gezet met een vork. Ik kijk naar zijn rug, zijn huid en zijn ellebogen, vooral  zijn ellebogen. 
Iets hield daar op. Gebeurt er iets? 
De val verdoofde ons als een vergelding. Er viel een overdreven stilte,  Cacat had niet genoeg tijd om zijn schreeuw af te maken. Hij vloog uit de  boom op de grond met de snelheid van een gewonde op de vlucht. We  dachten dat hij op slag dood was. Met zijn hand over de vrouwen klampte  hij het tijdschrift vast, schaamteloos, de stille vingers imiteerden de geur  van krachtige inspiratie. Een minuutlang keken we, niemand verroerde  zich. 
Cacat was niet dood. 
Van alle jongens werd er niet één schrijver. Een paar dichters, na tuurlijk, een gerenommeerd vertaler. Aleaa werd een Olympisch hoog springer en Cacat een van de meest nauwgezette medewerkers bij een  begrafenisondernemer. Ik heb altijd gedacht dat geen van die jongens die  dag ooit was vergeten, die schoonheid, dat ongeluk.