View Colofon
Translations
Mentor

Fleur Jeras

Proofread

Stefanie Liebreks

Editor

Anne Lopes Michielsen

Published in edition #2 2019-2023

Een lichaam opzetten

Written in NL by Nikki Dekker

Er zitten hele werelden onder onze huid. Tenminste, als je de illustraties mag geloven. Soms weet ik het niet zeker. Ik pak mijn sleutelbeen vast. Het steekt naar buiten als je je schouders optrekt. Dat doe ik vaak. Het sleutelbeen is een stevig botje, maar dun. Ik zou het kunnen breken. Misschien niet met mijn blote handen, maar als ik iets zwaars ertegenaan sla, dat massieve stenen beeld bijvoorbeeld, dan zeker. Er is niet veel nodig om uit elkaar te vallen. Je hoeft je maar één keer te verslikken en het is gebeurd. Waar blijven de propjes die het verkeerde gat in schieten? Voorbij de amandelen die achter in mijn mond bungelen, kan ik niets zien.

Ik lig op de bank, de laptop warm op mijn buik, te warm, eigenlijk, en ik zie mijn vingers dit typen, maar wie zegt dat het mijn vingers zijn? Als ik nu naar mijn handen kijk, lijken ze te ver weg van mijn lichaam. Anderhalve meter verderop, is mijn gok. Maar zulke lange armen heb ik niet. Met mijn rechterhand raak ik mijn wenkbrauw aan. Dat lukt. Anderhalve meter, als het niet meer is, zomaar overbrugd. Is mijn arm van elastiek? En terwijl ik al deze dingen denk, is er een ander deel van mij dat vanaf een afstandje toekijkt en zegt: ‘Zo, nu ben je wel echt even helemaal geschift geworden, of niet dan?’

Kijk om je heen en zeg me nog eens dat het een chemische disbalans in mijn hersenen is. Kijk naar de varens die bruin kleuren en omkrullen in de zoveelste hittegolf; de hommels die ziek worden van de insecticide die na veertig jaar nog altijd in de bodem zit; de kippen die we als een kermisattractie ondersteboven aan kabels door de fabriek laten glijden; de mensen in witte pakken die hen routineus de keel doorsnijden; degenen die zich verstoppen in kelders als ze weer raketten horen, degenen die de straat op gaan, met borden uit oude dozen gesneden: vergeet nooit dat ze tanks, helikopters, soldaten en geweren inzetten – niet tegen drugscriminelen, maar tegen hun eigen volk; degene die: ‘Dat is mijn dochter! Mijn dochter!’ schreeuwt tegen de gepantserde politieagent, die doorloopt alsof hij niets heeft gehoord.

Inmiddels zoemt de laptop op mijn buik. Sinds de staatsgreep drie maanden terug heeft het leger van Myanmar meer dan zevenhonderd burgers vermoord. Tijdens protesten in Colombia zijn in twee weken zevenendertig demonstranten gedood door politieagenten. Het is 9 mei 2021. In Israël vieren ze Jeruzalemdag, wat inhoudt dat ze op straat anti-Arabische leuzen schreeuwen en een moskee bestormen. ‘Het was mooi weer vandaag,’ zegt de burgemeester van Lampedusa, waar op één dag meer dan veertienhonderd migranten aankomen. Iedereen loopt door het scherm m’n woonkamer in. Er is geen stoel meer over. De afstand tussen wat ik weet en wat ik aan kan raken is te groot.


Als tiener leefde ik in pastelkleurige broeken van polyester: lichtgroen, lichtblauw, lichtroze. Het moment dat ik begon te bloeden, moest ik m’n hoofd erbij houden. Het geheim is wat me een vrouw maakte. Zodra het zichtbaar was, werd ik een monster. Rommelend in de badkamerkastjes vond ik een pak tampons van mijn moeder, formaat Super. Dit was het echte werk. Niet die infantiele Mini’s van mij, met hun bloemetjespatroon op het plastic.

‘Die zijn niet voor jou bedoeld,’ zei m’n moeder. ‘Die zijn voor volwassen vrouwen, die al kinderen hebben gekregen.’

Ze begreep niet dat er iets smerigs in mij zat, dat ik koste wat kost moest verbergen. Ik begon de Supers te stelen, een per keer, en bewaarde ze voor belangrijke momenten: gymles, zomerkamp, zwemmen met vriendinnen in het openluchtbad. Ik geloof niet dat ze het doorhad. Tot ik een keer ’s avonds op de wc zat, het maandverband in mijn onderbroek plakte en aan het touwtje trok. Er gebeurde niets. Ik gaf nog een ruk. Hij zat muurvast. Iets binnen in mij was geblokkeerd, en het wilde niet meer ontspannen.

Mijn moeder spreidde een handdoek op de tegelvloer uit. Ik ging op mijn rug liggen, mijn voetzolen op de grond en mijn knieën opgetrokken, wijd uit elkaar. Ik lag daar zoals zij veertien jaar eerder had gelegen, toen een ander tussen haar benen keek om te controleren of m’n kruin al zichtbaar was. Nu leunde mijn achterhoofd koud tegen de grijze tegelvloer. M’n moeder pakte mijn huid beet, duwde zachtjes naar opzij en naar boven, maar niks.

Een paar minuten later zat ik in een wijde joggingbroek op de bijrijdersstoel, onderweg naar het ziekenhuis. Bij elke verkeersdrempel kreunde ik van de pijn. In de wachtkamer van de eerste hulp sloeg ik mijn benen over elkaar. Niemand mocht zien wat zich in mij afspeelde. Ik bladerde door het stapeltje verfomfaaide vrouwentijdschriften. Diëten, kleren, popmuzikanten, seksstandjes.

‘Mevrouw?’

De dokter was jong, en knap, en hij had heel veel gevoel voor de delicate situatie waarin ik me bevond. Iets te veel gevoel.

‘Je moet het zeggen als je liever wil dat er een vrouwelijke dokter komt,’ zei hij. ‘Weet je zeker dat je hier klaar voor bent? Doet het pijn? Moeten we even pauzeren?’

Ik wilde alleen maar dat hij dat ding eruit zou trekken. Soms heb ik nog steeds dat idee. Dat er iets in me zit wat eruit moet.


‘Gisteren, met El Gordo in de sportschool, kreeg ik dat gevoel weer,’ zegt J Balvin. Voor een documentaire wordt de reggaetonartiest een week lang gevolgd. ‘En ik dacht: verdomme, die shit begint weer. Alsof je er niet bent. Je zit niet in je lichaam. Buiten is alles goed, maar in je hoofd niet. Waarom voel ik al die shit toch?’

Hij is openhartig over zijn jeugd, zijn demonen, en zijn totale desinteresse in de politiek.

‘Ik ben niet rechts, ik ben niet links, ik ga recht vooruit,’ echoot hij onwillekeurig een beruchte Nederlandse politicus. Politiek interesseert hem niet, herhaalt hij. Alsof de pijn uit zichzelf in z’n hoofd ontstaat, en hij die niet inademt wanneer hij de straat op gaat, waar de tegels nog vochtig zijn van de waterkanonnen en het zweet van demonstranten in de lucht hangt.

Esquina a esquina, de ahí nos vamos / el mundo es grande, pero lo tengo en mis manos,’ zegt J Balvin. Ik zet de muziek zo hard dat ik niets anders meer kan horen, ik doe mijn ogen dicht en beuk mijn pelvis van voren naar achteren. Halverwege de dag, als de grijze deken over m’n ogen valt en de kriebeldiertjes in mijn borstkas beginnen te schrapen, is er maar één manier om mezelf erdoorheen te rammen: de dem bow. Het boem-tsj-boem-tsj waar je reggaetón aan herkent. De beat komt uit Afrika naar Panama en Puerto Rico, via tot slaaf gemaakten en migranten, en nu verdienen lichtgekleurde mannen als J Balvin er miljoenen aan. Daar moet je niet te lang over nadenken; het is een doolhof van machtsverhoudingen waar je niet uitkomt. Voor je het weet zit je weer vast.

Het is net als griep: zolang je gezond bent, kun je je nauwelijks voorstellen hoe het voelt om ziek te zijn, maar zodra je weer geveld wordt, en kotsmisselijk met hevige koorts op bed ligt en geen van je spieren kan bewegen, denk je: o, shit, ja. Dan kun je je niet meer herinneren hoe het was om geen pijn te hebben. Depressie wordt omschreven als een mist, als een bui, als een gevoel dat op je neerdaalt en alle andere emoties overschaduwt. Ja, dat zwarte gat. Ja, de leegte. Alsof je onder de grond begraven bent, in de vochtige kou ligt te wachten tot je de kracht hebt om jezelf door de grasmat omhoog te wroeten.


Ik heb een kopje automaatkoffie in mijn hand, en zit aan een bureau op de tweede rij in het leslokaal. Naast mij ligt een zwarte, dichtgeritste etui. Voor me, op een opengevouwen krant, een dode mol. Z’n graafhanden hangen slap op het artikel over de Europese bank.

De beamer springt aan.

‘Goed,’ zegt meneer Vos, ‘Om te beginnen pakt iedereen zo direct het scalpel, en snijdt dan, voorzichtig, van het puntje onder de hals, bovenaan de borstkas, helemaal naar beneden, tot aan de anus. Pas op: je moet wat druk zetten, de huid is stug, maar als je te véél druk zet, snijd je de buik open, raak je de darmen, en wordt het een kliederige bende.’

Door de latexhandschoenen heen voel ik hoe koud het diertje is, onder zijn zachte vacht. Ik wil mijn gezicht erin leggen, zoals ik bij mijn katten doe. Elke keer als ik een paar centimeter verder kom met het scalpel, moet ik zaagsel in de wond strooien. Het neemt vocht op; bloed en slijm.

Ik zet te veel druk, natuurlijk. Ik breek door het buikvlies heen en zijn ingewanden puilen door het dunne sneetje naar buiten. Geen probleem, gewoon door blijven wrikken. Hem uit z’n jasje wurmen. De pootjes van de heupen losknippen, met een schaar. Het gebeente klinkt als een tiewrap: stevig, onbreekbaar, tot het plotseling opgeeft. Als ik bij de schedel kom moet ik de schaar weer pakken, om de huid heel voorzichtig langs de oogranden los te knippen. De hersenen pulk ik met een pincet eruit. Ik staar naar het systeemplafond, probeer rustig door te ademen. Ik kan niet kijken naar de zachtroze smurrie die er aan de achterkant uit loopt.

’s Middags hangt er een geur in het lokaal. Niet van rotting, niet van vlees. Het heeft iets steriels, met een zweem van oud zeer. Dit is hoe dood ruikt, denk ik bij mezelf, ik pak de losse huid uit het bakje met chemicaliën en vouw ’m binnenstebuiten. Ik ga op de kruk voor de borstelmachine zitten, duw met mijn voet het pedaal in, en houd de binnenkant van de mol tegen het verwoed ronddraaiende borstelwiel.

‘Heel goed,’ zegt meneer Vos. ‘Zorg dat je al het vlees verwijdert, ook in die kleine hoekjes. Kijk, daar bij het pootje, ja, precies.’


Een paar weken na die nacht op de eerste hulp moest ik terug naar het ziekenhuis. Ik had een afspraak met de gynaecoloog. Mijn maagdenvlies was te strak. Ze moesten het inknippen, anders zou ik er problemen mee houden. Het deed maar een beetje pijn. Na afloop mocht ik een cadeautje uitzoeken bij de speelgoedwinkel. Ik koos een rood windmolentje, dat ik op de vensterbank zette voor het open raam. Jarenlang vertelde ik mensen dat ik ontmaagd was in het ziekenhuis, met een schaar. Wel zo makkelijk, lachte ik. Ik hoefde geen ware te kiezen die mij mocht openscheuren, het was al geregeld. Klinisch en clean.


Zoals zoveel artiesten heeft J Balvin zichzelf in tweeën gespleten. Aan de ene kant de wereldster, een succesvolle artiest, omringd door vrouwen, in de duurste kleren, op motoren en speedboten – en aan de andere kant staat José, een sombere man die soms dagenlang zijn bed niet uit komt. Ze hebben niet veel met elkaar gemeen. Hun stem klinkt hetzelfde, en ze zitten in hetzelfde lichaam. In hetzelfde hoofd.


Het is nog niet zo gemakkelijk om iets dood te maken, en te zorgen dat het dood blijft. Voor je het weet komen de maden, gaat het rotten, groeit en ademt het door. De mol moet eruitzien alsof hij net uit een hoop is gekropen, maar schoon zijn als een plastic pop. Hij heeft een nieuw binnenste nodig, van houtwol en ijzerdraad. Met potlood trek je de omtrek over, voor de juiste afmetingen. Het ijzerdraad duw je met klei in de schedel, en dan wring je het draad door de mal. De huid sjor je eromheen als een strakke kussensloop. Je naait het gat dicht met flosdraad. Als het dier helemaal is opgezet, zet je met spelden de losse delen vast: de handen, de voeten, het staartje. Wat opdroogt, krimpt.

Ik streel met mijn hand over de fluwelen haren van mijn mol. El mundo nos quiere, nos quiere, me quiere a mí. Mijn arm is de juiste lengte, vandaag. Door de koptelefoon om m’n nek trilt de dem bow. ¿Y dónde está mi gente?

More by Nikki Dekker

Platvis

Ik drijf met mijn gezicht in het water en houd mezelf rustig. Geen aandacht trekken, geen energie verspillen. Gewoon blijven hangen. Traag, heel traag uitademen. Kleine belletjes die langs mijn wangen kriebelen als ze omhoog ploppen. Op het laatste moment zal mijn lichaam gaan schokken, mijn buik ineenkrimpen om mijn mond te dwingen zich te openen, en op dat moment zal ik vastberaden en rustig mijn hoofd uit het water optillen en een diepe teug lucht nemen. ‘72 seconden!’ zal niemand roepen. Dit is een vaardigheid die je nergens brengt in het leven. Hooguit dichter bij jezelf. Ik zit op de...
Written in NL by Nikki Dekker
More in NL

Nec mergitur

De woonkamer was het minst goed ingericht. De schouw was kaal, de eettafel stond verloren voor de glazen schuifdeuren, zonder stoelen, de witgeschilderde muren leeg op de spijkers waar geen schilderijen aan hingen na. Iedere keer dat ze binnenliep voelde het alsof ze een balzaal betrad. Ze had er eigenlijk nog nauwelijks gezeten. De bank die ze uit het appartement in Den Bosch had meegenomen stond midden in de kamer, zonder kussens, geen kleed over de rugleuning. Een doos vol sjaals met daarop een dienblad diende als salontafel. Toen ze aankondigde dat ze ging verhuizen hadden mensen haar gevr...
Written in NL by Simone Atangana Bekono

De levenden

Mama is eenzaam en langzaam gestorven.  De doodsoorzaak, zeggen de artsen, was vergiftiging. Vergiftiging,  mama.  Wat een idiote gedachte.  Ik ben niet met de dokters in discussie gegaan, ik heb alleen de pa pieren getekend en de begrafenis geregeld. Als mama iets goed kende, was  het wel haar huisapotheek. Ze doseerde altijd heel zorgvuldig. Ze vergiste  zich nooit. Aan het kind heb ik zolang de officiële versie verteld, dat ze zich zelf per ongeluk had vergiftigd. Op een dag zal ik wel tegen haar zeggen dat haar oma zelfmoord heeft gepleegd.  Het meisje is overal bij geweest, we hebben het ...
Translated from ES to NL by Heleen Oomen
Written in ES by Mariana Torres

Frankly, my dear, I don’t give a damn.

Marek gooit me op bed en er lijkt iets door hem heen te schieten wat bij mij in combinatie met hoe hij me vasthoudt een volledig verlies van oriëntatie veroorzaakt, alsof ons bed plots een lawine is waarin hij me begraaft, en ik ben vergeten waar boven is en waar onder. Alles bij elkaar duurt het amper een seconde, zijn druk op mij en hoe hij kijkt, het volgende ogenblik vist hij me alweer uit de lawine en hoewel ik in horizontale positie blijf, is het haast verdacht duidelijk waar boven is en waar onder. En pas nu komt het binnen bij me, nu dringt het tot me door, maar ergens toch ook maar ha...
Translated from CZ to NL by Annette Manni
Written in CZ by Lucie Faulerová

Sommige dingen veranderen nooit

Ik voelde nog geen angst voor je, daarom reikte mijn hand omhoog, de jouwe vragend te zakken. En dan ging je hand in dalende lijn, liftmuziek als warme doekjes, met aders als kronkelende slangen die altijd zwijgen, je beet op je nagels totdat ze krompen tot schelpjes, en daar zakte jouw hand om die van je zoon vast te nemen en we verstrengelden ze met onze wormen van vingers. Arme jij. Daarvoor droeg je me in je armen, neuriede je slaapliedjes midden in de nacht toen jij ook moest liggen ronken. Je veegde meer dan eens mijn billen af, raakte met je wormen mijn kak aan die me van ballast ontde...
Translated from PT to NL by Finne Anthonissen
Written in PT by Luis Brito

Het communisme gezien door de allerkleinsten

Ik ben vier jaar oud en ben nooit hoger geweest dan de eerste verdieping. Ik  ben ervan overtuigd dat de blauwe slang van de leuning oneindig is, dat hij  hoger en hoger en hoger klimt, totdat hij door het geteerde dak van ons  flatgebouw heen breekt en onzichtbaar naar de hemel rijkt. Dat is een ge dachte die ik met niemand deel. Mijn angst warmt zich bij de vlam van deze gedachte.  De mensen dalen af van de hogere verdiepingen, aan de kant van  hemel, sommigen spreken op een fluistertoon met elkaar en ik versta niet  wat ze zeggen. Maar nooit heerst er stilzwijgen tussen hen. Nooit is er  st...
Translated from RO to NL by Jan Willem Bos
Written in RO by Andrei Crăciun

De leerschool

Toen ik de eerste had gebouwd, dacht ik een meesterwerk te hebben geschapen. Zoals een schilder de laatste toetsen op het inaugurele canvas van zijn carrière aanbrengt, dat hij met dezelfde vurigheid zal verstoten waarmee hij het in eerste instantie heeft omarmd. Ik heb hem naar mijn evenbeeld en gelijkenis gemaakt en toen ik voor de eerste keer leven in zijn ogen zag, was het alsof ik in de spiegel keek. Alleen de asynchrone reflectie verraadde mijn vergissing. Ik had me niet ingehouden en hem aardig wat meegegeven: kracht, behendigheid, strijdlust, een buitengewoon strategisch inzicht. En to...
Translated from PT to NL by Anne Lopes Michielsen
Written in PT by Valério Romão